“Het auteursrecht is het uitsluitend recht van de maker van een werk van letterkunde, wetenschap of kunst, of van diens rechtverkrijgenden, om dit openbaar te maken en te verveelvoudigen, behoudens de beperkingen, bij de wet gesteld.” (Artikel 1 Auteurswet 1912)
Martijn maakt concreet wat het auteursrecht nu precies is en wat nu wel en niet beschermd wordt. Vele onderwerpen komen aan de orde, zoals contracteren, specifieke zaken rondom digitaal gebruik, recente rechterlijke uitspraken, onder andere over het gebruik van foto’s op websites en het gebruikmaken van afbeeldingen van ‘bekende’ personen, bijvoorbeeld op omslagen of in tijdschriften. Er worden vooral veel praktijkvoorbeelden gebruikt.

‘User uploaded content’-diensten, zoals YouTube, verdienen veel geld met muziekuploads. Deze diensten beroepen zich op de zogenaamde ‘safe harbour’-bepalingen van de Europese E-commerce Richtlijn, waardoor zij niet aansprakelijk zouden zijn. Het gevolg daarvan is de zogenaamde ‘value gap’. Daarmee wordt de ongewenste discrepantie bedoeld tussen de inkomsten die worden gegenereerd met het gebruik van muziekuploads en de vergoedingen die daarvoor aan rechthebbenden worden betaald.
Martijn zet uiteen hoe artikel 17 van de Europese DSM Auteursrechtrichtlijn een oplossing wil bieden voor deze ‘value gap’. Over dit artikel is veel lobby-strijd gevoerd. De lidstaten kregen in 2019 twee jaar de tijd om de Europese richtlijn in nationale wetgeving om te zetten. Nederland was het eerste land dat deze regels heeft omgezet in nationale wetgeving, met inwerkingtreding op 7 juni 2021.

Het is belangrijk om te weten wat je níet mag doen, maar ook dat daar veel uitzonderingen op zijn geregeld in de wet. Voor het gebruik van een auteursrechtelijk beschermd werk is niet altijd toestemming nodig. Die uitzonderingen zijn gemaakt in het algemeen belang, zoals het recht op toegang tot informatie en het recht op onderwijs. De belangrijkste uitzonderingen in de praktijk zijn onder andere kopiëren voor privégebruik, citeren, parodiëren, gebruik in het onderwijs, het uitlenen van boeken en de persexceptie. Voor veel van deze uitzonderingen is sprake van zogenaamd collectief beheer. Ook hier zal aan de hand van praktijkvoorbeelden een beeld worden geschetst van het gebruik van onder andere teksten, illustraties en foto’s zonder toestemming.