Opdrachtgevers van freelancers en zzp’ers mogen per 1 mei 21016 de zogenaamde gelijkgesteldenregeling en thuiswerkersregeling buiten toepassing verklaren in een contract. Dat hoeft geen goedgekeurde modelovereenkomst te zijn. Wel moet het contract zijn ondertekend voor de eerste uitbetaling, anders kan alsnog een naheffing volgen. De AMvB die dat regelt wordt deze maand gepubliceerd in het Staatsblad. Het is niet nodig dit contract met ‘natte handtekening’ te laten ondertekenen; een bevestiging per e-mail van de freelancer volstaat. Dit liet het ministerie van Financiën vandaag desgevraagd aan het NUV weten.

De VAR fungeerde oorspronkelijk als zelfstandigheidsverklaring, als bewijs van uitzondering op een aantal fictieve dienstverbanden, waaronder de zogenaamde gelijkgesteldenregeling en thuiswerkersregeling. Door de wet DBA vervalt de VAR per 1 mei en als die AMvB er niet was gekomen had de opdrachtgever voor een deel van de freelancers moeten bewijzen dat hij met zelfstandigen te maken had. Zonder VAR had dat op een andere manier gemoeten, bijvoorbeeld door freelancers vragenlijsten te laten invullen zoals dat gebeurde voor de invoering van de VAR. Die loodzware administratieve last blijft opdrachtgevers nu bespaard door invoering van de AMvB. Nu de AMvB er komt is het straks niet langer nodig op die ficties te toetsen, maar wel mits één en ander contractueel goed is afgedekt: schriftelijk en bevestigd door de freelancer voorafgaand aan de eerste uitbetaling. Een aantal reeds gepubliceerde modelovereenkomsten bevat een bepaling die opdrachtgevers kunnen overnemen in eigen contracten:

Overwegende dat…

Partijen ervoor kiezen om in voorkomende gevallen de fictieve dienstbetrekking van thuiswerkers of gelijkgestelden zoals bedoeld in de artikelen 2b en 2c Uitvoeringsbesluit Loonbelasting 1965 en de artikelen 1 en 5 van het Besluit aanwijzing gevallen waarin arbeidsverhouding als dienstbetrekking wordt beschouwd (Besluit van 24 december 1986, Stb. 1986, 655), buiten toepassing te laten en daartoe deze overeenkomst opstellen en ondertekenen voordat uitbetaling plaatsvindt;

Stand van zaken modelovereenkomsten NUV
De modelovereenkomsten die het NUV ter goedkeuring aan de Belastingdienst heeft voorgelegd bevatten ook een bepaling over de genoemde ficties, maar er is voor gekozen opdrachtgevers de keuze te bieden de regelingen wel of niet toe te passen. Het wachten is nu op goedkeuring van de Belastingdienst van die contracten. De exploitatiecontracten die zijn voorgelegd leveren geen discussie meer op over de status van niet-arbeidsovereenkomst. Wel is de Belastingdienst nog kritisch over het meer generieke model voor freelance auteurs en redactiemedewerkers. De Belastingdienst had liever gezien dat de instructiebevoegdheid dusdanig was aangepast, zodat alleen instructies die zijn gericht op het resultaat van de opdracht toegestaan zouden zijn. Deze omschrijving is ook te vinden in het model Geen werkgeversgezag van VNO NCW, dus een contract met die formulering was waarschijnlijk al goedgekeurd geweest. De vraag is echter hoe zinvol dat zou zijn. Een overeenkomst van opdracht met een concreet resultaat als gevolg bevond zich al niet echt in het grijze gebied tussen arbeidsovereenkomst en overeenkomst van opdracht. Zekerheid over de loonheffingen willen opdrachtgevers vooral waar het niet zo zwart/wit ligt.